کودهای هوشمند به کمک کشاورزی می آیند

استفاده از انواع كودها در كشاورزي و برخي نتايج سوء ناشي از بكارگيري آنها زنگ خطر را براي مسوولان بخش سلامت در جهان به صدا درآورده و زمينه را براي توجه به كودهاي هوشمند فراهم كرده است.

بروز انواع بيماري ها، از بين رفتن چرخه طبيعي و بروز انواع آفات از جمله نتايج سوء استفاده از برخي كودهاي شيميايي و مصنوعي است كه گريبانگير بشريت شده و دانشمندان را بر آن داشته است كه براي تقويت فعاليتهاي بي خطر كشاورزي دست به دامان طبيعت شوند.

كودهايي بر پايه زئوليت كه نخستين بار در جهان توسط آمريكا به عنوان كود هوشمند مطرح شد ، جايگزين مناسبي براي كودهاي حيواني و شيميايي تشخيص داده شده اند.

استفاده از صفت هوشمند براي كود زئوليت از آنجا ناشي مي‌شود كه اين كود قادر است تشخيص دهد كه يك گياه در چه زماني به چه نوع مواد مغذي نياز دارد و در زمان معين آن ماده را براي استفاده گياه آزاد مي‌كند. براي مثال اگر گياه در زمان مشخصي به پتاسيم نياز داشته باشد كود هوشمند اين ماده را در همان زمان براي مصرف گياه آزاد مي‌كند.

و بسياري از كشاورزان به شيوه سنتي و بر پايه تجربيات خود اقدام به كوددهي مزارع مي‌كنند حال آنكه نحوه استفاده و ميزان مصرف كودها در كشاورزي بسيار حائز اهميت است و حتي كودهاي حيواني و طبيعي هم چنانچه به موقع و به ميزان مطلوب مصرف نشوند خسارات جبران ناپذيري به مزارع و گياه وارد مي‌كنند.

زئوليت تركيبي سحر آميز است كه به عنوان كاتاليست، جاذب و مبادله‌كننده يوني در صنايع مختلف اعم از نفت، گاز، پتروشيمي ،صنايع شوينده ،بهداشت محيط زيست، كشاورزي ، دامپروري ، داروسازي و غيره كاربرد دارد.

در طبيعت بيش از ‪ ۶۰تا ‪ ۸۰گونه زئوليت شناخته شده كه پنج تا ‪ ۱۰مورد آن قابل استفاده است. زئوليت ساختاري بلورين و متخلل دارد و خواص مختلفي دارد كه به آن كاربردهاي فراواني مي‌بخشد.

در ايران ذخاير بسيار غني زئوليت وجود دارد ، با توجه به اعلام محققان ، ميليون‌ها تن زئوليت در ايران وجود دارد كه مي‌توان با قيمت بسيار ارزان آنها را استخراج كرد.

مسوول گروه تحقيق و توسعه زئوليت‌ها در پارك علم و فناوري دانشگاه تهران در خصوص كاربرد زئوليت در كشاورزي به خبرنگار علمي ايرنا گفت: زئوليت ها در كشاورزي از چند جنبه كاربرد دارند.

يعني هم در زمين‌هاي رسي و هم شني قابل استفاده هستند.

دكتر حسين كاظميان افزود: معمولا مشكل كشاورزان در زمين‌هاي رسي عدم نفوذ آب و در زمين‌هاي شني عدم ماندگاري آب است و زئوليت باعث برطرف كردن اين دو مشكل مي‌شود.

وي توضيح داد استفاده از زئوليت‌ها به صورت ذرات بسيار ريز در زمين‌هاي شني و زئوليت به صورت ذرات درشت تر در زمين‌هاي رسي به ترتيب باعث ماندگاري بيشتر و نفوذ بهتر آب مي‌شود ، به عبارت ديگر استفاده از زئوليت كيفيت خاك را از نظر رطوبت بهبود مي‌بخشد.

بين هشت تا ‪ ۲۵درصد تركيب انواع مختلف زئوليت‌ها را آب تشكيل مي‌دهد از اين رو حفظ رطوبت آب و كاهش فواصل آبدهي از خصوصيات بارز و باارزش اين كاني به اصطلاح سحرآميز است.

*** كاربردهاي جديد زئوليت در كشاورزي

كاربردهاي جديدتر زئوليت در واقع رفتن به سمت كشاورزي بر پايه زئوليت است و به جاي خاك از زئوليت به نام زئوپونيك كه متشكل از ‪ ۹۰درصد زئوليت و ‪ ۱۰درصد بقيه مواد مورد نياز است ، استفاده شود.

زئوليت به طور طبيعي داراي سه فاكتور نيتروژن، فسفر و پتاسيم است و زئوپونيك خاكي است كه از تمام اين عناصر كه مورد نياز خاك و گياه است تشكيل شده است. تحقيقات نشان مي‌دهد وقتي از زئوپونيك براي كشت و زرع استفاده شود دو تا سه سال مواد مغذي خاك و گياه تامين مي‌شود و نيازي به كوددهي نيست.

به عبارت ديگر استفاده از زئوليت باعث حاصلخيزي خاك مي‌شود.

*** ميزان ماندگاري زئوليت در خاك

به گفته دكتر كاظميان تحقيقات نشان داده كه برخي كودهاي شيميايي بعد از سه بار متوالي آبياري حدود ‪ ۹۰درصد خاصيتشان شسته و از بين مي‌رود اما با استفاده از زئوليت مي‌توان كودهايي ساخت كه ‪ ۹۰درصد را به ‪ ۱۵درصد كاهش دهد.

وي افزود: براي استفاده از زئوليت به عنوان كود راه‌هاي مختلفي وجود دارد كه ساده‌ترين آن استفاده فيزيكي از آن است اما در روش پيشرفته، توليد كودها بر پايه زئوليت است.

به كودهايي كه با زئوليت ساخته مي‌شوند به اصطلاح كودهاي آهسته رهش گفته مي‌شود. اين كودها مواد مغذي را به آهستگي و با توجه به نياز گياه آزاد مي كنند حتي اين قدرت را دارند كه تشخيص دهند يك گياه در زمان مشخص به چه نوع مواد مغذي نياز دارد و با توجه به نياز گياه ماده مغذي مورد نظر را آزاد مي‌كند از اين رو به آن كود هوشمند گفته مي‌شود.

به گفته مسوول گروه تحقيق و توسعه زوئوليت‌ها در پارك علم و فناوري دانشگاه تهران از بين بردن آلودگي خاك از ديگر خصوصيات كودها بر پايه زئوليت است.

وي ضمن تاكيد بر استفاده صحيح از زئوليت گفت اگر زئوليت مورد نظر مناسب براي كاري كه بايد انجام شود نباشد حتي مضر هم خواهد بود بنابراين بايد به اين سمت برويم كه بحث علمي آنرا در كشور مطرح كنيم تا نحوه صحيح استفاده از اين كاني اسرار آميز فراهم شود.

وي در پايان گفت: منابع بسيار عظيمي از زئوليت در كشور ما وجود دارد كه با توجه به اصول و تحقيقات علمي و صنعتي شدن دنيا جا دارد از سوي مسوولان توجه بيشتري به استفاده از آن صورت گيرد و با ايجاد بستر علمي استانداردسازي زئوليت در كشور فراهم شود

منبع :http://www.sabziran.ir